Każda z pór roku ma swój charakterystyczny zapach. Jak pachnie wiosna, a jak jesień? Świeżym ciastem dyniowym i bzami? Człowiek nie tylko dostrzega zmiany pór roku, ale je także wyczuwa.
Co dokładnie jest tym znajomym zapachem, który uderza nas wczesną wiosną? Słodycz kwitnących kwiatów i drzew? A może orzeźwiające zioła i pierwsze ciepłe wieczory? Cokolwiek by to nie było, jest bardziej skomplikowane, niż może się wydawać.
Chemia zapachów a odbiór przez człowieka
Najbardziej znane zapachy są mieszanką wielu różnych wonnych cząsteczek. Np. zapach
róży skomponowany jest z setek lotnych związków chemicznych. Z kolei zapach, który odczuwamy po deszczu składa się głównie z ozonu, geosminy (substancja chemiczna wydzielana przez glebowe bakterie) i olei roślinnych. Chemia aromatów jest sama w sobie wystarczająco złożona, jednak człowiek czyni ją jeszcze bardziej zagmatwaną. Dzieje się tak, gdyż na odbiór zapachów, poza węchem, nakładają się inne zmysły. Zapach jest zbiorem tego, co widzimy, słyszymy i czujemy, emocjonalnie i fizycznie. Np. zapach Twojej babci to prawdopodobnie „mikstura” jej ulubionych perfum, ciast, które piecze, jak również słuchowych i wzrokowych elementów, które wyzwalają wspomnienia o niej.
Związek temperatury i zapachu
Zatem, co wpływa na to, że każdego roku nasze
nosy wykrywają zapach wiosny? Ta węchowa percepcja opiera się na mnóstwie czynników. Jednym z głównych jest temperatura. Im cieplejsze i wilgotniejsze powietrze, tym więcej i szybciej aromatycznych cząsteczek w nim krąży. To dlatego gorąca sterta śmieci bardziej cuchnie, a ciasteczka dopiero co wyjęte z piekarnika są aromatyczniejsze. W mroźne, rześkie dni zbiór zapachów jest uboższy. Miasto pachnie mniej intensywnie, gdy temperatura i wilgotność spadają.
Psychologiczne podłoże zapachów pór roku
Nasze oczekiwania względem zapachów mają wielki wpływ na to, co rzeczywiście czujemy. Jeśli ktoś jest przyzwyczajony, że zima pachnie śniegiem, drewnem w kominku albo czymkolwiek innym, to właśnie tak będzie interpretował zapach zimy. Stosunek do zapachów pór roku uwarunkowany jest nie tylko skojarzeniami, ale również miejscem zamieszkania i sposobem, w jaki żyjemy. Tradycja i zwyczaje ukierunkowują nasze odczuwanie świata, np. jedzenie i napoje, które kojarzymy z wiosną są fragmentami jej zapachu.
Inna pora roku – inny zestaw zapachów
Kolekcja zapachów w powietrzu zmienia się wraz ze zmianą pór roku. Jeśli mieszkasz w mieście, Twoje lato najprawdopodobniej pachnie benzyną, piwem z ogródków piwnych albo grillowanym jedzeniem. Jak tylko temperatura spada, te zapachy stają się mniej przenikliwe, a pałeczkę przejmują aromaty jesieni – rozkładające się liście czy też nadgniłe owoce.
